” वाते मुंगा मोलारी ”
भीमणीपुत्र
“अभिजात गोरमाटी अन गीद,गीत, संगीत”
” गोरमाटी इ केवळ जात छेनी जमात छेनी तो इ एक मानवतावादी सिद्धांत छ.शोषित, वंचित, दु:खी आसे लोक जीवनेन ‘ जगणो ‘ शिकायेवाळो; साहित्य अन कला क्षेत्रे माइरो इ एक स्वतंत्र आसो गरु वाचक ‘ अदभुत वाड;मयीन प्रवाह ‘ छ.येज वाड;मयीन प्रवाहेरो दुसरो नाम छ, गोरमाटी..!
हासतूवणा गीद…रोतूवणा गीद…सखेम गीद…दखणेम बी गीद..! गीद, गीत, संगीत इ गोरुर जीवनशैली छ; गोरमाटी माइती गीद, गीत, संगीत वजा कर नाके तो गोरमाटी आदमुवो वे जावचं.अन ओर ‘ गोर’ इ न्यारी आइडिन्टिटी बी लुवा जावचं…!
आज बी एक ठोळीरो डफडार घोर तांडेर सामळणीम आवगो तो तांडो पटको केदचं क, तांडेमं कोयीतो बी समागो…! डफडार, नंगारार भाषा हरेक गोरमाटीनं कळणू इ गोर धाटीरो दंडक छ. जेनं ये भाषा कळचं ऊज खरो अभिजात ( कूलीन, खानदानी) गोरमाटी करावचं…!
नाचतू नाचतू डफडार ठोळी जरसेक बी हुकगी तो गोर याडी लगेज के दचं क, ..
” डफडा वजायेवाळो कोर छी क, गोररे..?
डफडा सूदो वजारे मांदा तारे डफडानं जोडू दोयेरी फुंदा..
खोळ छये गीलो वजायेवाळो ढिलो..
डफडा सूदो मंडारे मांदा तारे डफडान जोडू दोयेरी फुंदा…!
सांस्कृतिक आघात अन ओर विषयीरो तिव्र निषेध इ गोर लोकसाहित्येरो केंद्रवर्ति सूत्र छ.
ये…डफडा वजायेवाळो…! तू कोर छी क, गोर ? डफडा सूदो वजानी मांदा; डफडा सूदो वजाइस तो तार डफडान दोइवडीती फुंदाती खिलीयूं.
ये..मांदी..! ऊ गोरज छ; पणन डफडार खोळ ऊतरगी छ इ ओन कळरो कोनी छ.वजायेवाळो ढेर गोरज छ; ढिलोढस माटी छ..कोर छेनी..! गोर छ; पणन खानदानी छेनी..! इ भाव सुचकता ये गीदे माइती ऊमटमेली छ.
गप्ती नंगारा, डोडो नंगारा, बंब नंगारा ये नंगारारी भाषा संकेत कळणू इ गोरमाटीनं बंधनकारक छ.नंगारार ये भाषा सामळन संकटेम गोरमाटी संघटित वेणू येर लार इ संकेत र.क्रांतिसिंह सेवादास महाराज बी केगो छ क,..
” नंगारार घोरेमं रिजो गोरमाटी”
रोज समीसांझेर बंब नंगारार घोर सामळन पेना आजू बाजूमं ढळे हुये तांडेनं हिंमत रेतीती क, आपणेनं मदत करेवाळो तांडो आपणे सेजारेमं ढळो छ…!
परकीय टोळीर हमलार चाळ लागगी तो ‘ गप्ती नंगारा’ वजान तांडेन ये लोक सावध करतेते.
” मिरझाये निकळो नेरुनेमाइ पडी ये नंगारारी ठोळ…मिरझा टोपीवाळो ये…
(नेरुन= पाकिस्तान हैदराबाद शहरेर जूनो नाम )
नंदीर पूर,तांडेनं आंगार पाणीर डर,धरण फुटेर डर आसी वकतेपं ‘ डोडो नंगारार धून काढन तांडेन जगाडतेते..
” डोडो नंगारा वाजये सोनकी..मोयनारो दळ बी जागो”
गोरधाटी माइर इ अदभुत संकल्पना एक संशोधनेरो विषय छ.
” रोवती रोवती गीद बोलती सवारेरो संवसारेर आयुष्य तांगडीर हावाली करन; बळदेर पूटेपं बेसन सासरवाडीन जायेवाळ इ अदभुत नवलेरी अन इ अदभुत संस्कृती जगेर पूटेपर धुंडे तो बी लाबेवाळ छेनी..!
” अदभुत ” इ संकल्पना साहित्येमाइर एक वास्तव छ इ संकल्पना मांडेवाळ पेल प्रणेती इ गोरधाटीज छ.
संगीते माइरो सर्व श्रेष्ठ ” मारवा राग ” इ गोर लेंगीमं बी आढळन आवचं. इ डाॅ.केशव फाळकेरे संशोधने माइती सिद्ध वेगो छ.
संगीते माइरो मारवा राग,अद्भूत संकल्पना, स्वच्छ॔दतावाद ये सेरो ‘ मायरो’ इ तांडोज ठरचं..मार मतेती ये से संकल्पना तांडे माइतीज वेपडी हुयी छ.
गोरधाटी माइर आसी कयिक संकल्पना, सत्य घटनामहा कवी कालिदासेर नामेपर वर्ग वेमेली छ, मार ‘ मारोणी’ ये पुस्तके माइर ” गलबाजेमं गांजो” इ एक ताती उदाहरण छ.
आसी कयिक वातेर सोजा लेयेसारु आबं अभिजात गोरमाटीर तांडेनं गरज छ.
संदर्भ- मारोणी
भीमणीपुत्र
मोहन गणुजी नायिक
सौजन्य:- गोर कैलास डी राठोड
गोर बंजारा आँनलाईन न्यूज पोर्टल मुंबई महाराष्ट्र राज्य.
Website: m.goarbanjara.in
