वाते मुंगा मोलारी
My Swan song
गोरबोली भाषारो एक उत्कृष्ट वाड;मयीन भावाविष्कार – झोळीगीद!
गोरबोली भाषा परंपरागत मौखिक साहित्येनं “फोकलोर” कतो लोकसाहित्येरे पंगतेमं बसारणू इ गोर लोकगणेर खानदानी प्रतिभानं बट्टो लगाये सरिको ठरीये.खरो तो,गोरबोली भाषारे परंपरागत मौखिक साहित्येनं *वाड;मय* ईज नाम ओरे प्रकृतीनं खले सरिको छ अन इ न्याव संगत भी छ.वाड;मय ये शब्देरे संदर्भेमं जेष्ठ विचारवंत अशोक राणा कचं क, “वाड;मय म्हणजे वाणीचा व्यापार. लेखनकला अवगत नव्हती म्हणून केवळ वाणीचा वापर ज्या काळात होत असे त्या काळातील साहित्याला *वाड;मय* असे म्हणतात. वाणीचा कलात्मक वापर करण्यार्यांना ‘वाड;मयकार’ म्हणतात”.
इ मोलेर संदर्भ जर धेनेम लिदे तो दर्जेदार सर्जनशील मौखिक साहित्य निर्माण करेवाळ गोरमाटी ये खानदानी वाड;मयकार सिद्ध वचं.”जातीवंत सर्जनशील साहित्येर भाषा ई बोली रचं”.हानू जेष्ठ साहित्यिक डाॅ.विठ्ठल वाघ कचं.अभ्यासेर नंजरेरती दिटे तो गोरबोली भाषा मौखिक साहित्येरो मोल घणो मोटो छ.गोरबोली भाषा मौखिक साहित्येर मोल ई प्रमाण भाषानं भी मोलातू आयेनी;आतरा गोरबोली भाषा मौखिक साहित्येरो रुप देखणा छ…!
*झोळीगीद*
जग भुंदणा…
तार याडी गी छ हाट पाटणा
तार याडी लाये काचन कोडी
सरेरे आटी लारं फुंदा जोडी
कुणब्या लोकूरी भंदी माडी
तारे बापेरे नशिबेमं सनकाडी!
बाळा सोजोरे ss
बाळा, जग भुंदेवाळ तार याडी पाटणार हाटेनं गी छ रे..हाटे माईती काच अन कोडी लाताणी,सरेर आटी लारं फुंदा जोडन सणगार करेर तार याडीनं घण हुंस..! एकेवडी कुणब्या लोकूरी टोलेजंग माडी भंदी छ अन दुसरीवडी तार बापेर नशिबेमं सनकाडीती सेकारो हुवो घर लका गो छ.तार बाप काम करकरन ठोर मरगो छ…!
गतकालिन समाज जिवनेरो हुबेहुब चित्रण गोर याडी झोळीगीदे माईती आपणे मुंड्यागं टांग मेली छ.
यमक अलंकार अन करुण रसेती सिकासिक भरान वतलेवाळे आसे गोरबोली भाषा मौखिक साहित्येनं आजी कतराक दनं साहित्येरे दरबारेमं उपेक्षित रेणू लागेवाळ छ?
“साहित्येमं बोलीभाषा चालेनी ये प्रस्थापित मत प्रवाहेनं गोरबोली भाषा मौखिक आविष्कार एक आव्हान ठरचं” ई आव्हान म 5 वो अ.भा.गोर बंजारा साहित्य संमेलन डोंबिवली रे संमेलनाध्यक्षीय भाषणेमं हुबो करमेलो छू
मराठी भाषिक सारस्वतेनं जर गोरबोली भाषा अवगत रेयेवाळ रं तो गोरबोली भाषारो रुप सौंदर्य देकन नक्कीज ओ मुंडेम आंगळी घालन आश्चर्य व्यक्त करेवाळ रं,आसे सौंदर्य संपन्न भाषार आपण वलाद छा,येरो आपणेनं भूषण रेयी चाये.
आपण आपणे “याडीबोलीरो”, वाड;मय अन धाटीरो अभिमान न बाळगीया तो सवारेरो इतिहास “डाऊटफुल गोरमाटी”करन नोंद करे सवायी रेयेवाळो छेनी.
आपणे याडीनं जर कोयी तिरस्कार भावनाती हुडहुड किदे तो आपणेनं कसो रिस आवचं,जुज आपणे याडीबोलीरे मौखिक साहित्येनं जर कोयी “फोक लोर” कतो मूढ,मुर्ख लोकुरो ग्यान केते विये तो आपणेनं रिस का आयेनी? सत्तर सालेती मुढ,रानटी ई गाळी खाखान धोळेसप वेगे नी भडावो! कतं,कुणसे खोळामं गमागी विये आपण भाषिक अस्मिता? इ एक स्वतंत्र सोजारो विषय वेगो छ.
लिखित साहित्येनं साहित्य केयेरो अन परंपरागत मौखिक अभिव्यक्तीनं ‘फोकलोर’ केयेरो इ द्वेषपूर्ण विवेचनेर भान भी आज गोर शब्द सैनिकेऊर लकणीनं आवगो छ.इ घण आणदेर वात छ.
गोरबोली भाषा साहित्येरे इतिहासेमं पेलीवणा भाषिक चळवळ गतीमान वेतू दकारी छ.आपणो गराणो- कडापो इ गोरबोली भाषामं शासन दरबारी मांडेर चळवळ सुरु वेगी छ.
गोरबोली भाषारो महत्व आबं कळेन लग्गो छ.गोरबोली भाषा इ गोरुनं बोले पुरताज मर्यादित रेगी कोनी तो गोरबोली भाषार ढाळ आबं विधिमंडळेरे सभागृहेमं बुलंद वेरी छ.
गोर बंजार ऐतिहासिक साहित्य संमेलनेर परिणाम उमटते दकारे छ.वारसेक गोर शब्द सैनिकेऊर साहित्य धन गोरबोली भाषामं प्रकाशित वेगे छ तो कयिक गोर शब्द सैनिकेर साहित्य प्रकाशनेर वाटेपं छ.
मराठी साहित्य संमेलनेरे हासाबेती आपण 125 वरस जरी लारं विया तरी गोर धाटीनं मौखिक साहित्येर उज्वल परंपरा रेयेर येती;ये परंपरारे प्रेरणाती मराठी साहित्येपं मात करे आतरी धम्मक आज गोर शब्द सैनिकेऊर लकढीमं नक्कीज आवगी छ.इ म अभिमानेती कुचू.
सवारेर गोरबोली भाषा क्रांतीरो “गुरुत्वमध्य” ई से गोर शब्द सैनिकरे लकणीरे जोयीमं आयेवाळो छ…आतरा मातरम खरो!
संदर्भ-
1,- गोरपान गोरबोलीतील भाषा सौंदर्य
भीमणीपुत्र
2,- कृषी विरुद्ध ऋषी
अशोक राणा
भीमणीपुत्र
मोहन गणुजी नायक
