” वाते मुंगा मोलारी”
“गोरमाटीरो सांस्कृतिक इतिहास”
” बोली भाषा शब्द अन मौखिक साहित्येरे आधारेपर समाजेरो इतिहास,लोक जीवन धुंडन काढेर दृष्टी रेणू इ गरजेर छ. इज इतिहास सत्य रे सकचं. विकृत मेंदू इ विकृत इतिहास रच सकचं अन ये विकृत इतिहासेर विकरेवाकरे पान समाजेन बी विकरेर काम कर सकचं.
सिंधू संस्कृतीर उत्खनन करतूवणा पूरातत्वीय खातेर कदाळी, फावडा, कूसा, सबळ ये प्रामाणिकपणाती चलाये वेते; अन ये खदाने माइती लाबे जकोण बासन प्रामाणिकपणाती तपासे वेते तो इ सिंधू संस्कृती कोनी र, तो मातेपं शिंग धारण करेवाळे शिंगी पूजक (लिंग) लोक गणेर “शिंगी” नामेर जगजेष्ट संस्कृती रं इ जनाज सिद्ध वे जायेवाळो रं;पणन आतेर कावेबाज व्यवस्था ‘ सिंधू घाटी के निर्माता हमारे भुले बिखरे भाइ थे- फरगाॅटन ब्रदर्स ऑफ इन्डिया’ हानू केताणी एक गोरुरो गौरवशाली इतिहास गलगे…!
ये संदर्भेम हानू कच क, पेशवे दप्तरेर संशोधन करेसारु नेमे जकोण इतिहास संशोधक मंडळे माइर एक संशोधक ‘ नाना फडणवीसेर रखेलीर’ यादीरो लाबो जकोण कागद गलगो कचं..! पचं गोरुरो इतिहास गले कोनी विये इ केपरती..?
जगजेष्ट शिंगी (सिंधू) संस्कृती माइर कल्पना आज बी गोर धाटीमं जीवती छ. आ.क.राठोड कचं क, ” शिंगी लोक जीवनाचा महत्वपूर्ण पूरावा म्हणजे लहान मुलाच्या लिंगाला गोर बोली भाषेत “शिंगी” हाच शब्द आहे” लदेणीर अतिप्राचीन काळेमं गोरमाटी शिवलिंगेर उपयोग दिशा ज्ञाने सारु करतेते. शिवलिंग इ उत्तर दक्षिण रचं. ” बूद्धाच्या जातक कथातील ‘ बंजारा’ जातकात व्यापारी आपले काही लोक पुढचा मार्ग शोधण्यासाठी पाठवितात. व्यापारी माणसं विशिष्ट खुणा करीत पुढे जातात, आपल्या माणसांनी केलेल्या खुणांचा मागोवा घेत व्यापारांचा तांडा त्या मार्गाने पुढ जातो” ( नसाबी-भीमणीपुत्र)
आसे तांडो ढळेरे निश्चित ठकाणेनं गोर बोलीभाषामं ‘मलाण’ कचं. मोटमोटे भाटा गोळा करन ओमं एक लकडा गाडन हुबो कर दचं, येनं ‘ मलाण’ कचं. इ मलाण शिवलिंगेरो प्रतिरुप रचं.
सिंधू (शिंगी) सम्राट ‘ पशुपती रे शिंगाकृती शिरोभूषणेर प्रतिक करन कृतज्ञ भावेती गोर याडी आज बी ” शिंग- चंदोला” आपणे मातेपं धारण करचं.’ वेतडू’ इ शब्द बी ” बे+तडू= दोन शिंग असलेला नवरदेव” ये आरथेती सिद्ध वचं. गोर बोलीमं ‘ तडू’ कतो शिंग वचं. ” तोडा” इ ” तडूरो” अपभ्रंश रुप छ. पेना नायक, वचारी, डायसाण आसे लोक आपणे पागडीमं शिंगेर प्रतिक करन तोडा खसोडतेते. क्रांतिसिंह सेवादास महाराज बी तोडा खसडतोतो; करन ” तोडावाळो” इ नाम प्रचलित हुवो. आज बी आदिवासी, भटक विमुक्त, अन्य समाजेम वायामं बाशिंग भांदेर प्रथा छ.इ शिंगी संस्कृतीर ओळख छ.
सिंधू संस्कृतीर जडण घडण वेयेर आंगड्या ई.स.पू.8000 ते5000 ये कालखंडेमं बलुचिस्थान- ” मेहर गढ” सिबी जिल्हा आतं नवआश्मयुगीन संस्कृती जन्मेनं आइती. हानू अभ्यासक कचं. ये संस्कृतीरो अवशेष आज बी तांडेमं लाबचं. गोरमाटी संस्कृतीरो इतिहास ये ‘ मेहरगढेती’ सुरु हुवो छ, येज संस्कृतीरो आंग चालन विकास हुवो अन सिंधू नंदीरे राळेमं जगजेष्ट आस शिंगी संस्कृती नामेर गोर संस्कृती वपडेम आयी येनज इतिहासकार सिंधू संस्कृती केमेले छ…!
पुरावो-आदी रातेरो ठणको…ढावलो.!
” सूतो क जागो मारे नंगरीरो..
नायक वीरेणा….
तारे नंगरीमं वको पडो छ..
तोनं कू आवं पातळे सेलामं..
घेरी निंद वीरेणा….
‘ मेरीगढेरो’ सण वीरेणा…
सणे माइर हारपणी जूं उखड जावं;
जू तारी भेनड …उखड चाली वीरेणा
हिंयssयाsss…..!
ये ढावले माइरो ‘ मेरीगढ’ इ स्थळ बलुचिस्थाने माइरे ‘ मेहरगढ’ ये शब्देरो साम्य रूप छ. सिंधू संस्कृतीरे आंगड्यार इ.स.पू.8000 ये कालखंडेरो इतिहास गोर याडी आजेताणू आपणे सारु गोकन रकाड मेली छ….धन्य गोर याडी…हारपणी..!!
संदर्भ- नसाबी..भीमणीपुत्र
भीमणीपुत्र- मुलाखात..फन्डामेंटल रिसर्च सेंटर.
भीमणीपुत्र
मोहन गणुजी नायिक
सौजन्य:- गोर कैलास डी राठोड
गोर बंजारा आँनलाईन न्यूज पोर्टल मुंबई महाराष्ट्र राज्य.
Tag: Banjara News, Banjara Live, Gorbanjara, News, Lamani, Lambadi, Bazigar
