“गोरमाटी गोरबोली भाषान,भाषार दर्जा कु मळीय..? एक वैचारिक अभियान” 

जय सेवालाल

गोरमाटी गोरबोली भाषान भाषार दर्जा कुकंळ मळीय ? — एक वैचारिक अभियान

✍ प्रा.दिनेश सेवा राठोड

〰〰〰〰〰〰〰

भाग-2

लारेर 50 सालेम  भारतेर  जवळपास  20 टका भाषा खतम वेगीच . 50 सालेर आंग 1961र जनगणनार बाद 1652 मातृभाषार पतो लागोच  वोर बाद वस कोई लिस्ट तयार कौणींव्ही,

जना असो समजेन आयेतो  कि 1652 भाषा मायीती  जसो 1100 मातृभाषा र आज जगेम कतो 6000 भाषा छ वोम मराठी र 17 नंबर छ.

येरो अभ्यास ( people’s linguistic survey of lndia ) बडोदरा र भाषा शोध व प्रकाशन केंद्र र सर्वे मायीती बार पडिच.

1971 म फक्त के 108 भाषार की सूची र . क्योंकि सरकारी नीतिरा हिसाबेती कोयी भाषान सूची म आयेसारु  बोल वाळेर लोक  कमीम कमी 10 हज़ार रेयेन चाय असो नीयम र. यी वात भारत सरकार कट ऑफ़ प्वाइंट करन  स्वीकारोतो करन भाषार के बारे म निष्कर्ष निकाळेवास  शंसोधक डॉ.देवी  1961 र सूचीर  आधार लिदोतो,

जना वू पीपुल लिंगुइस्टिक सर्वे’ कीदो तो 1100 मायीर  नीसता 780 भाषाच दकान पडी. कारन भारत एक मोठो  देश वोम 28 घटक राज्य अन केन्द्री शासित प्रदेश सर्वेम . तीन हज़ार लोक र. चार सालेतांन  काम चालो. खरो तो  सर्वेम कामेर मानेती बकम  लोक चातेते….

850 भाषा दकायी  पंळ हैं जनार 1100 मायीती  250 भाषा  नाश व्हेगी असो अंदाज सर्वे मायीती बार आयो .

येमायी दी परकारेर भाषा खतम वेरीती  वोर दी कारंळ.एक तो तटीय इलाकै र  लोक ‘सी फ़ार्मिंग’ ये तकनीक म बदल वेयेरयेती शहरेम आन वसगे की वोनुर   भाषा ज़्यादा खतम वी, . दूसरे जो डीनोटिफ़ाइड कैटेगरी र लोक छ.. *जसो  बंजारा समुदायेर* लोक , जेन एके काळेम चोर / अपराधी करन समजतेते  वो नौकरी/ कामेर नीमतेती  शहरेम आवगे तो सवतार  आपण वळख जपाडेर येती गोर माटी भाषा जादा बोलेम न आयेरयेती वू एकदन खतम वीय. कारण भटको प्रवास कारेवाळ गोर लोक शहरेम कोरीकोरे सोबत रेयेर येती वोनूर से वात भुलेलाग बालबचौयाती मराठीमच बोलेलाग करन शहरेम रेयेवाळ गोरमाटीर आजेर पिडीमायीर छपचारेन गोरमाटी बोली भाषा आयेनी . वजी कोरीकोरेर संस्कार लेयेलाग.. वोनूर दैव पूजेलाग आपंळ वीचार भूलेलाग.. डॉ.देवी ये वीषयी मोठ दुःख समजरोच संस्कृतीर जागर न ये सुसीकशित कीदे तो गोर बंजारा बोली खतम वेयेन वेळ कोणी लाग असो डर संशोधक समजरोच..असे आपःळे सरीक बाकीर  190 समुदाय देशेम  छ हैं, जेर भाषार हाल आपंळेनयीज छ. येकेवडी आपंळेर भाषान संविधानिक मान्यता मळीचाय करन काचा..दुसरेवडी आपंळ सिकेसाके गोरमाटी बोलीन आपंळेज पगेती खुंदरेचा कसो व्हिय भा? असो डॉ.देवीर केंळो छ.. येर जादा जाबाबदारी सिकेसापेप घंळ छ…

भाषार  इतिहास तो 70 हज़ार साललेती जुनो छ.  पंळ भाषा लकेर इतिहास  चार हज़ार सालेर जुनो छ. करन यी वात धेनेम लेवु लागीय ,की  आपंळ बोलि भाषा दुर चलगीतो आपंळ मुंगा मोलेर  संस्कृतिर वाट लागजाय आन हात मसळतो रेवू लागीय.

*साभार- वसंतरावजी नाईक बंजारा परिवर्तन चळवळ*

*Ref…(people’s linguistic survey)*

*क्रमशः—आंगेर भागेम..
गोर कैलास डी राठोड

Tag: Banjara culture, Banjara History, Banjara language, sevalal, bazigar