वाते मुंगा मोलारी
My Swan song
गोरमाटी भाषिक लोकगणे माईर गोरमाटी सनार/ढाडी गणेर पाडा अन संक्षिप्त माहिती..!
गोरमाटी सनार –
मुंडावरा,माळी,मेद्राण,मोहर्या,मांडण,तुणघर,दुधोला,ढसाण्या,आडाण्या,रोडा,रोणवाळ,भूंण,मोंसूण,भामरा,गोर्या,डावरा,सदेवडा,सकवान,कडेल,खत्री,राजूर्या,जीजोर्या, सीदोर्या..!
ढाडी गण-
ताजवान,पोमला,रत्ना,डुंगरोत,शारा,रुधा,बाजी,सगरावत, भगरावत,रामदास,भीमला,देहावत,भानावत..!
सिंगाड्या नामेर भी एक गोरमाटी भाषिक गण तांडा व्यवस्थामं आढळ आवचं.पेना गोरबंजारा कनं एकएक लाख गावडी-बळद रेतेते.लदेणी व्यवसायेमं सो बळदेर लारं दस बारं बळद राखीव रकाडतेते.लदेणीमं कांयी बळद बेमार पडगे तो आसे वकतेपं ये राखीव बळद कामी पडतेते.लदेणीमं बळदेर आणीदार सिंग छोलन ओनं बुटको करेर पद्धत रुढ रं.बळदेर आणीदार सिंगेती दुसरे बळदेर घाव पडन ओमं किडा न पडणू येर खबरदारी तांडो लेतोतो.येर सारू सिंगाड्यार दस बारं घर तांडा व्यवस्थामं हमखास रेतेते.हानू डायसाण कचं.येनेरो आडोनाम -पाडा कांबळे,भोसले आसे तरार आढळचं.तांडा व्यवस्थामं पेना सिंगाड्या अन ढालीया ये अस्पृष्य गणातेते.हल्ली ई प्रथा रेगी कोनी छ.ढालीयार पाडा ये गोरबंजारार आडोनामे सरिक आढळचं…!
जोगी बंजारा- नामेर भी गोरमाटी भाषिक गण तांडा व्यवस्थामं अस्तित्वेम छ.येनेर बानोगेणो गोर बंजारार बानोगेणेती थोडसेक फरकेती साम्य दरसावचं.ये लोक आपणो आडोनाम राठोड,पवार,जाधव हानू लगावचं.आजेर सिकेपढे छच्यापर आपणो मूळ पाडा लकेन सुरू कर दिने छ.जोगी बंजारामं भाषिक,सांस्कृतिक अन शैक्षणिक जागृती वेतू दकारी छ.येनेर मूळ पाडा केराई,लादाणी,भाटी,जेलोत,सोळंकी आसे तरार आढळ आवचं.
नावी बंजारा- येनेर भी कांयी कांयी घर तांडा व्यवस्था
मं आढळचं.येनेरो बानोगेणो अन पाडा गोर बंजारा सरिक छ.येनेर भाषा भी गोरमाटी भाषाज छ.गोर बंजाराती येनेरो रोटी बेटी व्यवहार पेनातीज छ.
तांडा व्यवस्थामं सनार,ढाडी,ढालीया, नावी,कमार, सिंगाड्या ये गोरमाटी भाषिक लोकगणेर भूमिका महत्वेर रेतीती.ये लोकगणेनं समनक-पूजार बोटीर भागा तांडो आज भी दचं.पचीस सालेर आंगं होळीर मीनामं भरतलगाणेती कमार लोक हांडीघडीयाती गाडी भरन वेचेन आयेते.मार तांडे कनज ओ ढळमेलेते.समनकेर पूजार बोटीर वेटो ओ मांगेन आयेते.मार तांडो सन्मानेती ओनेन पूजा भागा दिनोतो.रोज रात ओ लेंगी बोलेन,नाचेनं तांडेम आवतेते.ई भी गोरबोली भाषिक गण तांडा व्यवस्था माईरो एक घटक छ.
इंग्रजेर दडपशाहीर धोरणेती तांडा व्यवस्था माईर गण जीवनेरो अस्तित्व धोकेम आवगो.इ गोरमाटी भाषिक गण देसेरे कोंटा कोपरामं जागजाग विकरागो.तांडा व्यवस्था माईर सिंगाड्या सरिक कांयी कांयी गणेर लोक आपणो पेट पोसेवासू गदा पोसन गदीर दुध वेचेरो भटको जीवन स्विकार लिदे.ये लोक गदीर दुध वेचन 700/800 रपीया रोज कमवचं.आंध्र,तलगाणेमं ये लोक आपण ओळख बंजारा ये नामेती देतू दकावचं.गदीर दुध 2000 रपीया लिटरेती लेयेन लोक लाइन लगावचं,हानू ऐतिहासिक माहिती उपलब्ध छ.मिश्र देशेर क्लियोपेट्रा ये राजकुमारीर खुबसुरतीरो राज इ गदीर दुध रं..!
ये गोरबोली भाषिक शोषित लोकगणेनं समाजेरे मूख्य प्रवाहेमं लायेनं गोर बंजारारी से संघटना आज अपयशी ठरगी छ.पद्मश्री रामसिंग भानावत काका,महानायक वसंतराव नायक सायेब
समायेर बाद ई गोरमाटी भाषिक गण उपेक्षित रेगो..ई हामारो दुर्दैवं..!
ये शोषित लोकगणेरे आवाजेनं भाषा मळणू…ये से गोरमाटी भाषिक लोकगणेमं समता प्रस्थापित वेन येनेमं रोटी-बेटी व्यवहार वेणू..येनेनं सामाजिक प्रतिष्ठा मळणू इ विषय 5 वे अ.भा.गोर बंजारा ऐतिहासिक साहित्य संमेलन डोंबिवली मुंबईरे अजेंडापर वेत्तो ई विशेष..!
संदर्भ-
1,- गोरमाटी संस्कृती आणि संकेत
भीमणीपुत्र
2,- शुक्रवार
सा.हिंदी का श्रेष्ठ समाचार
16 जाने.2014
प्रकाशक – केसरसिंह
-:भीमणीपुत्र
मोहन गणुजी नायक
-: गोर कैलास डी राठोड
गोर बंजारा आॅनलाईन न्यूज़ पोर्टल मुंबई महाराष्ट्र राज्य
