” वाते मुंगा मोलारी”
भीमणीपुत्र
‘ गोर नातो संबंध’-Gor Relation ship
‘ नातो ‘ नबाणू इ गोर धाटीमं घणो आवघड रचं. कनायी कनायी घटीर हातो जू कतराइ पाचर ठोकन बी टीकेनी; आटो पिसणो आधुरो रेजावचं. जू नातेरो बी रचं. करन केणावटेमं छ क,….
” नबं तो नातो नतो घटीरो हातो ”
गोरुमं नाते संबंधेनं घणो महत्व छ. ” वर्जन, परिहास, संकेत नाम पद्धत ” आसे जतरा बी आदिम गणेर नाते संबंध समाज शास्त्रज्ञ केमेले छ ये से नातो संबंध गोर धाटीमं देकेन मळचं.
” वर्जन नातो संबंध”-Avoidance
सासू, जमायीर मुंडो न देखणू, जमायी आपणो मुंडो सासूनं न दकाळणू आसे नातो संबंधेर संकेत तांडेमं कालेताणू जीवते र. बोडी आपणे ससरेती, जेठेती मोकळेमनेती न बोलणू, एकमेकेर चेष्टा न करणू आसे संकेत गोर धाटीमं आढळचं. आसे वागणुकीरे पद्धतेनं समाज शास्त्रेर भाषामं ‘ वर्जन’-Avoidance केमेले छ.
बोडी- ससरो, जमायी- सासू, जेठ- बोडी आसे नातेमज ‘ वर्जन ‘ रचं हानू छेनी तो आकडसासू अन नानकी भेनेरो धणी ये नातेम बी ‘ वर्जन’ रचं.
काकी आपणे बरोबरीरे भतीजेनं, मामी आपणे नणदेरे मोटे छोरानं ” भाया” कचं. ये दोइ नाते संबंधेमं ‘ वर्जन’ रचं.
बोडी आपणे ससरेनं, गोण्णी आपणे धणीरे मोटे भाइनं ‘ वढारी’ करन हाक मारचं. आपणे वढारीर ओनेर गैरहाजरीमं बी नाम लेयेनी. ” मोटो वढारी, नानक्या वढारी, वचेट वढारी” हानू संबोधचं.
‘ परिहास नातो संबंध”- joking Relation ship
भोजायी आपणे देवरेनं ‘ नानक्या ‘ केन हाक मारचं. देवर- भोजायी, साळी- भेनोयी येनेमं थट्टारो नातो रचं. आसे नातलग कनायी कनायी गरजे नुसार वायार जोडीदार कतो धणी/ गोण्णा बी ठर सकचं. आसे नाते संबंधेनं समाज शास्त्रेर भाषामं ” परिहास संबंध नातो”– joking Relation ship संबोधमेले छ.
” संकेत नाम पद्धत”- Tekonymy
धणी गोण्णा एकमेकेर नाम लेणू इ प्रथा गोर धाटीमं छेनी. धणीगोण्णा एकमेकेन हाक मारतूवणा माइ छोरी/ छोरार नाम घालन आडपडदाती बोलचं. ससरो जमायी एकमेकेनं ‘ नायक’ संबोधचं. आसे नाते संबंधेरे प्रथानं समाज शास्त्रज्ञ ‘ सकेत नाम पद्धत’ Tekonymy संबोधमेले छ.
आदिम लोकगणेर नाते संबंधेर संदर्भेमं समाज शास्त्रज्ञ जै जे वर्णन करमेले छ ओ से नातो संबंध गोर धाटीमं आढळचं.
जमायी आपणे सासूनं वाया वेये लगस आपणो मुंडो दकाळेनी जमायी सदा सासू मुड्यांगं घुंगटो काढतोतो. वायामं ‘ जमायीर घुंगटो होटो पाडेर’ प्रथा र आज बी रुढ छ. जमायीरो घुंगटो होटो पाडेर बाद जमायी बगर घुंगटेरो फरतोतो; पणन ‘ वर्जन’ नाते संबंधेरो पालन काटेकोरपणाती करणू लागतोतो.
आदिम लोकगणेमं वाया सारु छोरी देतू वणा खडतर जीवनेमं संघर्ष करेर क्षमता जमायीमं छ क, छेनी ? येर कसोटी लेयेर प्रथा रचं. आसे वायानं समाज शास्त्रेर परिभाषामं ” कसोटी विवाह ” ( ट्रायल म्यारेज ) कचं. ” दांडो काढेरो, चिपा फोडेरो, हांगोळी करातूवणा वेतडून पाडेरो ( कासोटीर हांगोळी ) ” गोर धाटी माइर ये से रुढ प्रथा ” कसोटी विवाह” – ट्रायल म्यारेजेर उत्कृष्ट उदाहरण छ.
कसोटी विवाह- ट्रायल म्यारेज
क्रय विवाह- देजू, वधूमूल्य
पलायन विवाह- धसाडन ले जायेरो
ये से प्रथा गोर धाटीमं रुढ र. आबं से ” नाता निवड्या” लोक वेगे…गोर धाटीरो आदिम चेहरो Adoriginal Face लुन फेक देयेर कोसीस कररे छ..!
संदर्भ- गोरमाटी संस्कृती आणि संकेत
भीमणीपुत्र
मोहन गणुजी नायिक
सौजन्य:- गोर कैलास डी राठोड
गोर बंजारा आँनलाईन न्यूज पोर्टल मुंबई महाराष्ट्र राज्यय.
मो.9819973477
Tag: Banjara History, Banjara News, Banjara Live, Gorbanjara, Goarbanjara, Lamani, Lambadi
