” वाते मुंगा मोलारी”
भीमणीपुत्र
” निऋती”-पृथवी देवता (चोको)
पृथ्वी सारु ऋग्वेदेमं जे सुक्त केमेले छ; ओ से गोर आरदासेर इन्तीपं बेते हुये छ. ” पृथ्वी अन्नधान्याने समृध्द होवो..!” ई वेदे माइर आर्येर इ इन्ती इ ” सेरेर सव्वा सेर कर याडी..!” ये गोर आरदासेर इन्ती माइती वटाइ हुयी छ. इ सुदोसट आर्येर उचलेगिरी छ. काहा कतो आर्य कनाइज पृथ्वी पूजक कोनी रं.
‘ निऋती राक्षसेर लक्ष्मी तूज छी.?” हानू स्पष्ट कबूली आर्य लोक देमेले छ. ( निरज साळुंखे) निऋती ई गोर गणेर सप्तमातृका पैकी एक कृषी देवता रं; आज बी छ.! पेना येर पूजा तांडेर भाआरं ‘ चौरस्तापं’ करतेते हानू स्मृतिकार कचं. करन येनं ‘ चोको’ केयेम आवचं. चोको चिन्हे माइरो बेरीजेरो + इ चिन्ह संगळती( समृध्दी) रो प्रतिक छ. पृथ्वीनं प्रसवधर्मीणी केमेले छ. + चिन्ह इ ओरो पूरावो छ. प्रसवधर्मीणी= माया संगळती..!!. भोजीयार ‘ वाजणा’ अन ‘ डड्याळ गीद’ येमं ‘ नेरती- निरुडी’ ये शब्द आमेले छ. निऋती ये शब्देर ये प्रतिरुप छ.
” निरुडी आकडी- नेरतीपं वको पडोरे डड्याळा..! ”
” भोजीया हेटं पडो- निरुडी आकडी”
(निरुडी आकडी= धरणी कंप)ये पुरावा गोर मौखिक साहित्येमं आज बी जीवते छ. येर बाबतेमं आ.क.राठोड कचं क, ‘ निऋती इ गोर गणेर कृषी देवता लक्ष्मी रं, येरो पुरावा घुबडे विषयीर गोरमाटीरे प्रचलीत समजूतीमं लाबचं. हरपाजन पणि ये वैदिक आर्येर शत्रू रं. गोर लोक पणिर प्रतिनिधीत्व स्विकारचं. घुबडेनं निऋतीर दूत मानमेले छ अन वू अशुभ गणावचं; पणन गोरमाटी घुबडेनं पकेरु कचं, खळेर मेढीपं बेसन पकेरु बोलो क, गोरमाटी येनं शुभ मानचं.ज्यारेर रासेनं माप लगायेवाळेर पूटे लारं घुबड धुत्कारन वडगो क, येनं शुभ मानचं, न बोलता वडगो क, अनिष्ट मानचं.घुबडेर ये समजूती परती पेना गोर लोक घुबडेनं कृषी देवता निऋतीर दूत मानतेते इ सिद्ध वचं.
निऋती इ गोर गणेर कृषी देवता ( पृथ्वी) छ, येरो आजी एक पुरावो म मार संशोधने माइती भक्कम जागं देमेलो छू ( तुकारी ) ‘ कतरा’ इ निऋतीर (पृथ्वी) वाहन छ. हानू अभ्यासक कचं. नव वणीवणायी बाजेपं कतरा बेसणू येनं गोरमाटी समृद्धीर संकेत मानचं. आज बी आसे बाजेपं बाटीर टकडा मेलन कतरानं बाजेपं बेसेन भाग पाडचं. हानू किदे तो मया संगळती- पृथ्वी देवता (निऋती ) समृद्धी दचं. इ एक पारंपरिक समजूत गोरुमं रुढ छ. कालेताणू नवे घरेमं सेर आंगड्या कतरानं प्रवेश करेन लगाडतेते. इ मार देखणीर वात छ. नवे घरे माइरो कतरारो पेलो प्रवेश कतो निऋतीरो..समृद्धीरो प्रवेश..! इज अवैदिक हेतु ये समजूतीर लारं छ..!
निऋती (पृथ्वी) इ पणिर वारसा जपेवाळे गोरमाटीर सिंधु संस्कृती माइर कृषी देवताज छ. ” चोको” कतो पृथ्वी पूजा..येनं ‘ समनक’ कचं. समनक इ ‘ चांदणेमं’ ( शुक्ल पक्ष) करणू लागचं. आतं निसर्ग पूजा आवगी..! पृथ्वी इ स्त्री तत्वेर देवता छ. येर पूजार बोटी खायेनं बाईमनक्यानं मना छ. कारण भूमि अन स्त्र येन गोर लोक एक रुप मानचं..!
यज्ञेती निऋतीरो तल्लीभरो बी संबंध छेनी..संवाडीनं दळवा धोकावं जना सुंवाडी बाइ आपणे डावे पगेती पाणीर लोटा ढळकान आंगारेनं वलावचं पचं ओमं घंवू दाणा छणकचं..येती निऋती प्रसन्न रचं.
” पेलो मंडोये नाम ये मारी नेरतीरो ( धरती) लेस्या ये..नेरतीपर ऊपजी हरीया मुंग. मसूर ये….!”
भीमणीपुत्र
मोहन गणुजी नायिक
सौजन्य:- गोर कैलास डी राठोड
गोर बंजारा न्यूज पोर्टल मुंबई महाराष्ट्र राज्य
