वाते मुंगा मोलारीMy swan songगोर बोलीभाषाविज्ञान अन गोर जीवनशैली – चिंता अन चिंतन.. Cociolingustics..!गोर बोलीभाषा इ गोर गणसमाजेर जडणघडणेती निगडीत छ.गोर बोलीभाषा माईती गोर गणसमाजेर स्वतंत्र जीवनशैली वाचतू आवचं,गोरमाटी वाचेन मळचं.गोर जीवनशैली एक मूल्याधारित नीतिव्यवहार छ.ये नीतिव्यवहारेर जडणघडण इ गोरबोली भाषा माईतीज वेती रचं.गोर बोलीभाषा एक संस्कार संस्था छ.गोरुर इ जो जीवनशैली आजेलगस तगन छ येरो एकमेव कारण छ गोर बोलीभाषा..!सामाजिक जडणघडणेमं जसो भाषारो मोल रचं ओसोज संगीतेर भाषार भी मोल घणो मोटो रचं.”बंब नंगारा,गपती नंगारा,डोडो नंगारा” ये नंगारार घोरेर भाषारो भी सामाजिक जडणघडणेमं गोर बोलीभाषा आतराज मोलेरो वेटो रचं.गोर बोलीभाषा व्यवहार इ गोर गण समाजेरो जीवन घडायेवाळो एक प्रमुख डील छ.गोर बोलीभाषारो इ डील गोरमाटी आज भुलतो जारो छ.नंगारार भाषा भी भुलगो, न नंगारा सदेर घोरातू आवं न सदेर ढोलकी वजातू आवं,येती जीवन व्यवहार- जीवनशैली बदलगी.एकनिष्ठता,एकजीनसीपणो नष्ट वेगो.ढोलकीनायी दोयीवडीती वाजेन लग्गो.न धड गोर न धन कोर आस गती वेगी.ये दुरवस्थारो एकमेव कारण छ गोर बोलीभाषा..!भाषा इ एक सामाजिक जडणघडणेर एक सामाजिक संस्था रचं इज गोर गणसमाज भुलगो येती जीवन व्यवहारेनं खरचाटी आवगी.अभिजात गोरमाटीर संख्या दनेतीदन कम वेती जारी छ.आपण स्वतंत्र जीवनशैलीर अस्तित्वेर स्वतंत्र ओळख सिद्ध करेवाळे याडीभाषाती बेइमानी करेन लग्गो.आपण परंपरागत वाड;मयीन अभिरूची भूलगो…भाषिक अस्मिता भुलगो.सामाजिक,सायित्यिक,सांस्कृतिक अन भाषिक बांधिलकीरो अभाव ईज खरो गोरुर पतनेनं कारणीभूत ठरगो.भाषार संदर्भेमं समाजभाषाविज्ञानेरो जेष्ठ अभ्यासक डाॅ.प्रभाकर जोशी कचं क,”सामाजिक व्यवहार आणि परिस्थिती त्यावर नियंत्रण ठेवणे हे भाषेचे कर्तव्य असते म्हणूनच भाषेतून समाजाची जडणघडण होते हा विचार आज सर्वमान्य झाला आहे.समाजभाषाविज्ञान या नवीन ज्ञानशाखेचा दृष्टीकोन या विचारावरच आधारलेला आहे.”हाळदीमाळदी गाठगठेळोसुंवामं टेळो….नारेनार दिवो बाळ..दिवो गो कचोळो पाननानकमोती फुलो वजाळ..!गामोगाम (नारेनार ) जान हाळदेर जुडगानायी हितसंबंधेर गुंतागूंत वेरी आसे (गाठगठेळो) लोक जीवने माईर नानेमोटेनं ज्ञानेर दिव्यदृष्टी दं,ज्ञानप्रकाशेरो वजाळो कर! आसे ये मानवी धरमेर सिक देयेवाळे गोर बोलीभाषार ज्ञानशाखारो इ समाज भाषाविज्ञान गोर गणसमाज आज पार भुलगो छ.समाज जीवनेपं संस्कार घडायेवाळे गोर बोलीभाषा माईर ज्ञानशाखार अभिव्यक्तीनं,सिकपडे लोक अस्पृश्य मानेन लग्गे.बोलीभाषा सायित्य इ रानटी,असंस्कृत,मूढ- मुर्ख लोकरो ज्ञान छ ये प्रस्थापित अभ्यासकेर कावानं सिकेपडे लोक बळी पडगे.गोर बोलीभाषार ज्ञानशाखा सरिके सामाजिक संदर्भेसामू कनायी आकी वघाडन कोनी दिटे.(कायी अपवाद)समाजभाषाविज्ञान /सामाजिक भाषाशास्त्रेर ताकत अन मोल आज गोर शब्दसैनिकेनं कळेन लग्गो गोर बोलीभाषा सायित्येर निर्मितीनं गती आवगी.डोंबिवली- बंबोईरो ५ वो अ.भा. गोर बनजारा सायित्य संमेलन ई गोर बोलीभाषामं गोर बोलीभाषापं चर्चा घडान लगायेवाळो पेलो ऐतिहासिक सायित्य संमेलन ठरगो.ई अतिशयोक्ती छेनी एक वास्तव छ.आ. हरिभाऊ राठोडेर विधान परिषदे माईर गोर बोलीभाषा माईरो पेलो भाषण,निलेश प्रभू राठोडेर नेतृत्वे हेटेर गोर बोलीभाषानं राजभाषा करन मान्यता मळणू ये गोर बोलीभाषा माईर निवेदनेर राज्यव्यापी मोहीम,संदिप राठोड जिंतूरकरेर आजाद मैदाने परेर गोर बोलीभाषा माईर मुलाखत,ना.संजयभाऊ राठोडेर ३ डिसेंबरेर भूभिपूजन सोहळारो शासकिय लेटर पॅडेपरेरो गोर बोलीभाषा माईरो आव्हान ये से गोर बोलीभाषिक चळवळीर शिलेदार ठरगे छ.भाषा व्यवहारे माईती हध्दपार वेगे जकोण गोर बोलीभाषा शब्द गोर शब्दसैनिकेर कविता माईती आपणेनं आज रोज भळरे छ.गोर बोलीभाषार समाजभाषाविज्ञान/सामाजिक भाषाशास्त्रेर चळवळीर पगडंडीर वाट आज हमरस्तार स्वरूप धारण कर लिदी छ.समाजभाषाविज्ञानेर घुंगटेवाळ ओळणी ओडन लावण्यवती गोर याडीबोलीभाषा आज भी तांडेपेडेम वराजरी छ.मराठी,हिंदी सरिके अन्य राजभाषार हुड्यांग याडीभाषानं तांडो नवे कोनी दिनो;झुके कोनी दिनो.आपणे याडीभाषारो स्वाभिमानी “बाणा” तांडो आजेलगस जतन करन मेलछांडो छ.राष्ट्रपती रो च्या आजी कोयी छेडार कानीरो सामान्य माटी कानी रं,आसे एकले मनक्यासारू “तू”इज सर्वनाम वापरेर वयीवाट तांडेर बोलीभाषामं आज भी रुढ छ.नानेमोटेनं समान लेखेवाळ भाषा करन,गोर बोलीभाषार ई स्वतंत्र अस्तित्वेर ओळखीरो समाजभाषाविज्ञान कतो बापदादार हातेर हिंमाणी तांडेपेडेम आज भी जीवत छ.”धरम,भगती,भगत,नंगारा”सरिक गोर बोलीभाषा शब्द अन गोर लोकजीवनेर स्वतंत्र अस्तित्वेर चित्ताणी तांडेर अनवाल खोळेपर आज भी लाबचं.धरमेर बानी रकाडो..नंगारार गोरेमं रिजो गोरमाटी!……………..तारी भगतीनं देकताणी नाम वसंता लोक वेगे बेफाम..क्रांतीसिंह सेवादास महाराज,अ.भा.बनजारा कवी प्रेमदास महाराज येनेर अभिव्यक्तीमं धरम,भगती,भगत,नंगारा आसे वणान शब्द आमेले छ.गोर बनजारार भजनी मंडळेर परंपरा माईती भी गोर बोलीभाषासमाजविज्ञानेरो ताटा बाणा जीवतो रेमेलो छ.जसो धर्म अन धम्म संकल्पनाम फरक छ.जूज धरम अन धर्म संकल्पनामं फरक आढळ आवचं.’वकोल्डी धोकणो,नातरो बोलन धरती,मेलीया,गावडी,भेसी,छेळी आसे जीवजनगानीर कृतज्ञता व्यक्त करणू,झाडेपाडेर आरत वतारणू ई गोरुर जीवनशैली जगदनीयार पूटेपं कतीज दकायेनी. गोर जीवनशैली गोर बोलीभाषा माईती अभिव्यक्त वेमेली छ.मारुडा वकोल्डी धोक लं आसे जंगलेमंहोरे होरे मारुडा…!सखा वेतडू वकोल्डी धोकन नवो जीवन आरंभ कर!आज मातरम जीवन व्यवहार घडायेवाळे गोर बोलीभाषानं असंस्कृत,गावंढळ समजन भगतीरो > भक्ती,धरमेरो > धर्म हानू रुप प्रचलित करेम आरो छ.ये भाषा व्यवस्थाती गोरुर धरम संकल्पना बदलगी.समाजेर जडणघडण करेवाळे गोर बोलीभाषारो मुळ रुप बदलगो.जीवन व्यवहार बदलगो.गोर बोलीभाषारो समाजभाषाविज्ञान अस्पृश्य वाटेन लग्गो..गोर बोलीभाषा भ्रष्ट वेयेन लग्गी..भाषा मरेन लग्गी..!आंध्र,तेलंगणा,महाराष्ट्र,कर्नाटक राज्येमं गोर बोलीभाषा आपणे धाटीसह जीवत दकावचं;पणन ओतं भी ख्रिस्ती धर्मेर प्रभावेमं गोरमाटी सपडागो छ.कती ख्रिश्चन तो कती मुस्लिम तो कती सिख धर्म गोरमाटी स्विकार करमेलो छ.येरो गंभीर परिणाम भी गोर बोलीभाषापं वेरो छ.गोर बोलीभाषार रक्षण,संवर्धनेसारू गोर,ढाडी,ढालीया,सनार,जोगी, सिंगाड्या,नावी ये गोर बोलीभाषिक गणेमं रोटी-बेटी व्यवहार वेणू गरजेर छ.”नवे समीयारै नवो जाहीर नामा”आमलेमं आये सवायी आबं पर्याय छेनी..!बौध्द, बामण आसे इतर धर्मेर कुडीती वाया करन आपण ओनेनं आपण बोडी करन सन्मानेती वगारे छा तो पचं ये गोर बोलीभाषिक गणेमं रोटी- बेटी व्यवहार करेमं हारकत कांयी ? वर्ण संकरेमं भाषा मरेर डर रचं जू डर ये गोर बोलीभाषिक गणेर रोटी-बेटी व्यवहारेमं रेयेनी.गोर बोलीभाषिक गणेर पोट शाखा माईरो रोटी-बेटी व्यवहार समाज मान्य वेणू आवश्यक छ.समाजेर जडणघडण करेवाळ गोर बोलीभाषा आज मंण्णेरो कडापो भोगरी छ.ओरो मूळ अस्तित्व धोकेम आवगो छ.येरो भान आज गोर शब्दसैनिकेर लकणीनं आवगो छ.जीवन व्यवहारेमं आपणे याडीभाषार ताकतेर मोल घणो मोटो रचं,ये जाणीव जागृती माईती साकी,साकतर,केणावटे माईरो ज्ञानभांडार गोर शब्दसैनिकेर लकणी माईती वजाळेम आयेन लग्गो…भाषिक अस्मिता जागृत वेगी.ये प्रवृती माईती गोर बोलीभाषा लकणीर प्रपंचेमं सामाजिक संदर्भेर विचार करेवाळे एक स्वतंत्र अभ्यास शाखारो जलम हूवो छ.ये नवे अभ्यास शाखारो नाम छ,समाजभाषाविज्ञान/ सामाजिक भाषा शास्त्र..!ई नवे अभ्यास शाखारो जलम ई गोर बोलीभाषिक क्रांतीरो पेलो टप्पा ठरगो..!!१,भाषाशास्त्रप्रा.आनंद भंडारे२,गोरपान गोरबोलीतील भाषा सौंदर्यभीमणीपुत्रभीमणीपुत्रमोहन गणुजी नायक
– गोर कैलास डी राठोडगोर बंजारा आॅनलाईन न्यूज़ पोर्टल मुंबई महाराष्ट्र,
